«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«این دو عامل کتاب و میزان، توضیح بیشتری می‌خواهند.
کتاب، همین تورات و انجیل و قرآن نیست؛ چون در سوره‌ی حدید آمده که: «لَقَد اَرسَلنا رُسُلَنا بِالبَیِّناتِ وَ اَنزَلنا مَعَهُم الکِتابَ وَ المیزان(1)» و این پیداست که تمامی انبیا صاحب کتاب‌هایی مثل تورات و انجیل و زبور و قرآن نبوده‌اند.
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«... در مرحله‌ی عمل، گذشته از ظرفیت و طرح، به دو عامل دیگر نیز نیاز است. دو عملی که در روش تربیتی انبیا در سوره‌ی حدید به آن اشاره شده، که انبیا، تمامی، همراه بیّنات و کتاب و میزان بوده‌اند. این دو عامل، همین کتاب و میزان است که پس از بیّنات مطرح می‌شود.
همراه این دو عامل، تربیت افراد و تربیت کادر به وسعی می‌رسند که تحمل یک نوع دیگر از تشکّل و سازمان و یک نوع دیگر از مدیریت و رهبری را داشته باشند؛ چون با این بیّنات و کتاب و میزان، آدم‌ها خود به پا می‌ایستند و قسط را به پا می‌دارند.
این رهبری، رهبری انبیا است که بیشتر از آن سطحی گذشته‌ایم و آن را باز نکرده‌ایم و همین است که در ته دل‌هامان گاهی نسبت به رهبری و سیاست آن‌ها اعتراض داریم و آن را نمی‌فهمیم.
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«طرح بر اساس هدف تو و هدف تو بر اساس درک تو از قدر و ارزش تو شکل می‌گیرد. من که برای خودم ارزشِ بیش از زندگی تکراری قائل می‌شوم، ناچار در من هدفی دیگر شکل می‌گیرد و برای رسیدن به این هدف آماده می‌شوم. با در دست داشتن هدف، کلید طرح به دست آمده، با شهادت، مراحل و مسائل آن مشخص شده و با رفعتِ ذکر، دیگر از مانع‌ها و رنج‌ها نمی‌ترسم و این است که آماده می‌شوم و اقدام می‌کنم و این اقدام من، از فقه و ادراکی برخوردار است که دیگر سردرگم نمی‌مانم و عقب‌گرد نمی‌کنم.
...
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«آدمی که اندازه‌ی خودش را شناخته، دیگر به‌خاطر کمترها طوفان نمی‌گیرد و از جا نمی‌کند. ظرفیت و وسعت روحی ما در رابطه با آن‌چه که بر ما اثر می‌گذارد مشخص می‌شود، که علی (ع) می‌گوید: «قَدر الرَّجُلِ عَلی قَدرِ هِمَّتِهِ(1)»؛ اندازه‌ی آدم به اندازه‌ی همان چیزی است که برای او اهمیت دارد. ما تا دیروز برای چیزهایی اشک می‌ریختیم که امروز به آن‌ها نگاه نمی‌کنیم ...
...
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«درک قدر و اندازه‌ی و وجودی در این رابطه، معیار ارزش‌هاست و باعث می‌شود که انسان به تمام هستی دل خوش نکند و رو به خدا بگذارد که ابراهیم (ع) می‌گفت: «انّی ذاهبٌ» و توضیح می‌داد که این رفتن و حرکت من به‌سوی چه کسی است: «الی ربّی»؛ و توضیح می‌داد که با همراهی چه کسی است: «سَیَهدین(1)».
در رابطه‌ی معرفتی هم نمی‌توانیم به سبک دیگران از راه تجزیه‌ی جهان و انسان تا سلول و مولکول و اتم‌ها و رابطه‌ی اتم‌ها با یکدیگر به جواب سؤال‌ها برسیم و مبدأ، حرکت، قانون‌ها و جهت جهان را توضیح بدهیم ...
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«ما هر یک در جایی از شعور ایستاده ایم که از پیش نداشته‌ایم. مهم این است که ارزیابی کنیم از کجا به این حد رسیده‌ایم و چه بن‌بست‌ها و یا راه‌های بیهوده‌ای را درنوردیده‌ایم و نقطه‌ضعف‌های ما کجاست و در کدام قسمت شکننده‌ایم، تا بتوانیم کمک برای تازه‌کارها باشیم.
کسانی که می‌خواهند از شعور خود خرج کنند مجبورند این شعور را ارزیابی کنند، که از نطفه تا این لحظه چه مراحلی را گذرانده است و چه ضعف‌ها و قوت‌هایی دارد؛ چون این شعور باید توانایی درگیری با تمام شعارهای مکتب‌های گوناگون را داشته باشد و بتواند در برابر ایرادها و ابهام‌ها دوام بیاورد و بتواند اثبات و نفی را با هم داشته باشد؛ چون مقصود ما این نیست که مذهب یک راه است، بل مقصود ما این است که مذهبِ اصیل تنها راه است. ما باید قدرت اثبات و نفی را داشته باشیم وگرنه با ما سازش می‌کنند که «ما هم همین را می‌گوییم، ما مذهب را قبول داریم ولی آن‌چه که مذهب می‌دهد می‌توانیم با کمک علم و فلسفه و هنر و اخلاقِ عقلی تأمین کنیم. مذهب تنها راه نیست، تعصب را کنار بگذارید!»
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«همراه بیّنات و با دگرگون شدن تلقی انسان از خودش، دیگر او به آن‌چه که دارد دل‌خوش نیست و در انتظار چیزی است که می‌تواند باشد و باید باشد. این توانایی و این ضرورت او را برپا می‌دارد و به انتظار می‌کشاند و چشم‌به‌راه می‌سازد.
همراه بیّنات به انتظار می‌رسیم.
و این انتظار، نه احتراز و کناره‌گیری است که بعضی‌ها بر آن پافشاری می‌کنند و در بوق‌هاشان می‌دمند، که تو نمی‌توانی در آن‌چه که هستی بمانی و نمی‌توانی از آن‌چه که باید داشته باشی چشم بپوشی.
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«بر فرض، این مرحله طی شد و ما این همه را فهمیدیم، بعد چه بکنیم؟ و چگونه ادامه بدهیم ...؟
نکته این است که خیال می‌کنی ما می‌خواهیم عمل‌ها را عوض کنیم. در حالی که این همان تنوع‌کاری و بازیگری است. ما می‌خواهیم محرک‌ها را دگرگون کنیم. ما می‌خواهیم که همراه این تلقی، هدف تو از سطح لذت و رفاه و تنوع و خوشی بالاتر بیاید و تو بار سنگین را بر روی شانه‌هایت احساس کنی و بفهمی که تو با تمام هستی و با تمام نسل‌ها مربوط هستی. پس مسئول هستی ...
...
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«توده‌ی امّی، تاب و تحمل بحث‌های عریض و طویل تو را ندارد.
و اگر داشته باشد، مدت‌ها طول می‌کشد تا او به جایی برسد و از کلاس‌های شناخت مکاتب و جهان‌بینی و ایدئولوژی و تفسیر و نهج‌البلاغه همچون دایرة‌المعارفی بیرون بیاید.
پس به‌جای آن‌که به آن‌ها چیزهایی بدهیم، بهتر است از آن‌چه که خودشان دارند بهره‌برداری کنیم و از این منبعِ شناخت برای تفکر و برای آموزش کتاب و حکمت استفاده ببریم.
«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«رسول از بینش تاریخی و طبقاتی و سیاسی شروع نمی‌کرد.
با فیلم و اسلاید و معرکه‌گیری شروع نمی‌کرد.
و با کلاس‌های جهان‌بینی و ایدئولوژی و شناخت مکاتب و تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه شروع نمی‌کرد، که ما شروع کرده‌ایم و با بازی‌ها خودمان را مشغول کرده‌ایم و بی‌حاصل به وازدگی و خستگی رسیده‌ایم.
