10 غلط مشهور درباره‌ی اسرائیل

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

در کتاب «10 غلط مشهور دربارة اسرائیل^*»، چنان که از نام آن پیداست به ده گزاره یا ادعای مشهور اما نادرست درباره‌ی تاریخ شکل‌گیری اسرائیل پرداخته می‌شود؛ ده گزاره‌ای که اغلب ساخته و پرداخته‌ی دستگاه رسانه‌ای و تبلیغاتی صهیونیست‌ها است. خواندن این کتاب می‌تواند به برخی از سؤالات مهم و پربسامد در مورد موضوع فلسطین و رژیم صهیونیستی پاسخ دهد. گرچه ممکن است این کتاب بهترین گزینه برای آغاز مطالعه‌ی جامع پیرامون مسأله‌ی فلسطین و تاریخ آن نباشد، اما ضمن پاسخگویی به سؤالات مهم و اساسی که دنبال می‌کند، می‌تواند اطلاعات قابل‌توجهی را به خوانندگانی که پیش‌تر در این موضوع مطالعه‌ای نداشته‌اند نیز ارائه کند. افزون براین، در جای‌جای کتاب، پژوهش‌ها و منابع متعددی به‌عنوان مرجع معرفی شده‌اند که می‌توان از آن‌ها برای مطالعه‌ی بیشتر بهره گرفت. یکی از نکات مهم و جالب در مورد این کتاب آن است که نویسنده‌ی آن یک مورخ اسرائیلی است.

از آن‌جا که نویسنده در عین پرداختن به یک موضوع جدی با ارجاعات تاریخی متعدد و ارائه‌ی اطلاعات بسیار، گاه لحنی طنزگونه و آمیخته با کنایه را برای بیان مطالب برگزیده است، قطعاً ترجمه‌ی این اثر کار دشواری بوده است و باید از تلاش مترجم تقدیر کرد. با این حال، به‌نظر می‌رسد ویرایش مجدد متن توسط یک ویراستار مجرب بتواند به بهبود خوانایی آن و حذف برخی از قلاب‌های [] غیرضروری کمک کند.

_________________________________________________________

* ایلان پاپه، 10 غلط مشهور دربارة اسرائیل. مترجم: وحید خضاب، انتشارات کتابستان معرفت، 1399.

پی‌نوشت: این مطلب در ارتباط با پویش کتابخوانی نوشته و منتشر شد.

فقط هفت درصد

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

تا سال 1945، صهیونیسم توانسته بود بیش از نیم میلیون وطن‌گزین را به فلسطین (که جمعیتش در حدود 2 میلیون نفر بود) جذب کند. برخی از این مهاجرین با اجازه‌ی حکومت قیمومیت و بعضی هم بدون اجازه آمده بودند. جمعیت بومی نه مورد مشورت قرار گرفته بود و نه مخالفتش با پروژه‌ی تبدیل کردن فلسطین به یک دولت یهودی مورد توجه واقع شده بود. وطن‌گزینان موفق شده بودند یک دولت یهودی در دولت تشکیل دهند که تمامی زیر ساخت‌های ضروری را [در دل خود] بنا کرده بود، ولی در دو جنبه ناکام مانده بود.

آن‌ها موفق شده بودند تنها 7 درصد از خاک این سرزمین را به [به‌صورت مشروع] خریداری کنند که برای برپایی کشوری در آینده کافی نبود. از این گذشته، آن‌ها همچنان اقلیت بودند (یک سوم کشوری که می‌خواستند به‌صورت اختصاصی و منحصراً برای ملت آن‌ها باشد).

همانند تمامی جنبش‌های استعماری وطن‌گزین پیشین، راه‌حل این دو مشکل عبارت بود از دو منطق قتل‌عام و ناانسان‌نمایی. تنها راه وطن‌گزینان برای آن‌که کنترل خود را بر زمین‌های فراتر از آن 7 درصد گسترش دهند، برای آن‌که داشتن یک اکثریت جمعیتی را تضمین نمایند، این بود که بومی‌ها را از وطن خودشان بیرون کنند. ^*

_________________________________________________________

* ایلان پاپه. 10 غلط مشهور دربارة اسرائیل. مترجم: وحید خضاب. انتشارات کتابستان معرفت، 1398.

مستوطن

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

...

اما خاطرات روزنوشت صهیونیست‌های نخستین، داستان دیگری را روایت می‌کند. این خاطرات، پر از نمونه‌ها و قضایایی است که نشان می‌دهد اتفاقاً وطن‌گزینان چه‌طور با پذیرایی خوب فلسطینی‌ها مواجه شدند و چه‌طور  فلسطینی‌ها به آن‌ها پیشنهاد [محل سکونت] و جان‌پناه داده و در موارد متعددی به آن‌ها آموزش دادند که چه‌طور روی زمین کشاورزی کنند.

فقط وقتی که روشن شد وطن‌گزینان برای زندگی کردن در کنار مردم بومی نیامده‌اند، بلکه آمده‌اند تا [آن‌ها را بیرون کنند و] جای آن‌ها را بگیرند بود که مقاومت فلسطینی‌ها آغاز شد. و وقتی این مقاومت آغاز شد، سریعاً همان شکلی را به خود گرفت که هر مبارزه‌ی ضداستعماری دیگری به خود می‌گیرد.

این نظر که یهودیان فقیر [و از همه‌جا رانده] حق دسترسی به یک پناهگاه امن را دارند مورد اعتراض فلسطینی‌ها و کسانی که از فلسطینی‌ها حمایت می‌کردند نبود. در هر حال، این رفتار [و پذیرش و پذیرایی] با عمل متقابل رهبران صهیونیسم مواجه نشد. در‌حالی‌که  فلسطینی‌ها امکان دستیابی به جان‌پناه و دسترسی به شغل را برای اولین وطن‌گزینان فراهم کرده بودند و اعتراضی به این‌که شانه‌به‌شانه‌ی آن‌ها ذیل هر مالکیتی [و کارگاه یا مزرعه‌ای که صاحبش یهودی یا عرب باشد] نداشتند، نظریه‌پردازان صهیونیست خیلی روشن و صریح می‌گفتند که هم لازم است که با فشار، فلسطینی‌ها را از بازار کار کشور بیرون انداخت و هم باید آن دسته از وطن‌گزینانی که همچنان فلسطینی‌ها را استخدام می‌کنند یا در کنار آن‌ها کار می‌کنند را تحریم کرد.

...

موضع اولیه و مثبت فلسطینی‌ها حتی باعث شده بود که بعضی از خود وطن‌گزینان هم در طول دوره‌ی حکومت [قیمومیت] بریتانیا [بر فلسطین] (سال‌های 1918 تا 1948) سردرگم شوند ... ^*

_________________________________________________________

* ایلان پاپه. 10 غلط مشهور دربارة اسرائیل. مترجم: وحید خضاب. انتشارات کتابستان معرفت، 1398.

گاندی و صهیونیسم

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

تفاوت بین ساکن شدن در کنار مردم بومی با این‌که در یک کلام آن‌ها را [از خانه‌شان] بیرون کنی و آن‌جا ساکن شوی، همان موقع که فیلسوف یهودی مارتین بوبر¹ از مهاتما گاندی خواست تا از پروژه‌ی صهیونیسم حمایت کند، از سوی او مورد اشاره قرار گرفت. در سال 1938 بن‌گوریون از بوبر خواست تا به برخی شخصیت‌های معروف روحانی فشار بیاورد که به‌صورت عمومی از صهیونیسم حمایت کنند. آن‌ها حس کرده بودند که به‌دست آوردن تأییدیه‌ای از طرف گاندی، به‌عنوان رهبر یک جنبش مسالمت‌آمیز مبارز علیه امپریالیسم، به‌شدت مفید خواهد بود و می‌خواستند از احترامی که گاندی برای بوبر قائل بود، برای نفوذ به او و رسیدن به خواستشان استفاده کنند.

اظهارنظر اصلی گاندی درخصوص فلسطین و مسأله‌ی یهود در سرمقاله‌ای که در 11 نوامبر 1938 [20 آبان 1317] درست در میانه‌ی شورش بزرگ فلسطینیان بومی علیه سیاست‌های حکومت بریتانیا در حمایت از صهیونیسم، در نشریه‌ی [هفتگی] هاریجان² منتشر و به‌صورت گسترده‌ای پخش گردید، بیان شد.

گاندی مقاله‌اش را با بیان این صحبت آغاز کرده بود که از صمیم قلب با یهودی‌ها همدلی دارد، کسانی که به‌عنوان یک ملت برای قرون [متوالی] در معرض رفتارهای غیرانسانی و آزار و اذیت بوده‌اند، اما در ادامه اضافه کرده بود: «اما همدلی من [با یهودی‌ها] باعث نمی‌شود چشمم الزامات عدالت را نبیند. اشک ریختن برای وطن ملی یهودی‌ها آن‌قدری برای من جذابیت ندارد. [یهودی‌ها] در کتاب مقدس و در آن سخت‌کوشی که پس از بازگشت به فلسطین نشان داده‌اند، دنبال جواز این مسأله گشته‌اند. [اما] چرا آن‌ها نباید مانند دیگر مردم روی زمین، کشوری را وطن خود قرار دهند که در آن به دنیا آمده‌اند و روزیشان را از آن به‌دست می‌آورند؟»³

بنابراین می‌بینیم که گاندی منطق بسیار بنیادین صهیونیسم سیاسی را زیر سؤال برده و ایده‌ی تشکیل دولت یهودی در سرزمین موعود را با متذکر شدن این نکته که «فلسطین در دریافت کتاب مقدس یک محل مشخص جغرافیایی نیست»، رد کرده است.

به این ترتیب، گاندی پروژه‌ی صهیونیسم را هم به‌دلیل سیاسی و هم به‌دلایل مذهبی رد کرده بود. تأیید و پشتیبانی این پروژه از سوی حکومت بریتانیا هم خود عاملی بود که باعث می‌شد گاندی بیش از پیش نسبت به صهیونیسم رویگردان شود. او هیچ شک و تردیدی نداشت که فلسطین متعلق به چه کسی است:

«فلسطین به عرب‌ها تعلق دارد، به‌همان معنا که انگلیس به انگلیسی‌ها یا فرانسه به فرانسوی‌ها متعلق است. این اشتباه و غیرانسانی است که یهودی‌ها را به عرب‌ها تحمیل کنیم .... قطعاً این جنایتی علیه انسانیت خواهد بود که آن‌قدر [تعداد و نسبت جمعیتی] عرب‌های سرسخت کاهش داده شوند که بشود بخشی از فلسطین یا کل آن را به‌صورت وطن ملی به یهودی‌ها تحویل داد.»^4*

_________________________________________________________

1. Martin Buber

2. Harijan

3. نقل‌شده در:

Jonathan K. Crane, “Faltering Dialogue? Religious Rhetoric of Mohandas Gandhi and Martin Buber”, Anaskati Darshan, 3:1 (2007), pp. 34-52.

همچنین رجوع کنید به:

K. Ramakrishnan, “Mahatma Gandhi Rejected Zionism”, The Wisdom Fund, August 15, 2001.

در این نشانی:

twf.org

4.  نقل‌شده در:

Avner Falk, “Buber and Gandhi”, Gandhi Marg, 7^th year, October 1963, p. 2.

پایگاه‌های اینترنتی فراوانی از قبیل «آرشیو گاندی» (Gandhi Archives) وجود دارند که در آن‌ها هم متن کامل این صحبت‌ها درج شده است.

* ایلان پاپه. 10 غلط مشهور دربارة اسرائیل. مترجم: وحید خضاب. انتشارات کتابستان معرفت، 1398.

سرزمین خالی از سکنه

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

... آن‌ها هرکجا که ساکن می‌شدند برای زنده ماندن باید شانه‌به‌شانه‌ی کشاورزان یا کارگران فلسطینی کار می‌کردند. به‌واسطه‌ی همین ارتباط تنگاتنگ، حتی عامی‌ترین و حرف‌نشنوترین وطن‌گزینان [یهودی] هم دریافتند که فلسطین، در چشم‌انداز انسانیش، یک کشور تماماً عرب است.

دیوید بن‌گوریون، رهبر جامعه‌ی یهودی [فلسطین] در دوران قیمومیت [بریتانیا بر فلسطین] و اولین نخست‌وزیر اسرائیل، کارگران و کشاورزان فلسطینی را «بِیت میحوش» (یعنی «سرچشمه‌ی کثیف درد») توصیف کرده بود. دیگر وطن‌گزینان هم از فلسطینی‌ها به‌عنوان غریبه و بیگانه یاد می‌کردند. یکی از آن‌ها نوشته بود: «مردم این‌جا برای ما از دهقانان روسیه یا لهستان غریبه‌ترند». بعد هم اضافه کرده بود: «ما هیچ اشتراکی با اکثریت مردمی که این‌جا زندگی می‌کنند نداریم»¹.

آن‌ها اساساً از این‌که در فلسطین با مردم روبه‌رو شدند، غافلگیر شده بودند، چون به آن‌ها گفته شده بود این سرزمین خالی از سکنه است. «حالم به‌هم خورد که دیدم در هادِرا [یکی از اولین مستعمره‌نشین‌های صهیونیستی که در سال 1882 ساخته شد] بخشی از خانه‌ها توسط عرب‌ها اشغال شده است!» این را یکی از وطن‌گزینان [صهیونیست] گزارش کرده است. یکی دیگر از آن‌ها هم در گزارشی به لهستان نوشته که از دیدن آن‌همه مرد و زن و بچه‌ی عرب در خیابان‌های «ریشه له‌زیون» (یک مستعمره‌نشین دیگر که آن هم سال 1882 ساخته شده بود) وحشت‌زده شده است.²

از آن‌جا که این کشور [برعکس چیزی که به صهیونیست‌های وطن‌گزین وعده داده شده بود] خالی از سکنه نبود، و آن‌ها باید بر حضور بومی‌ها غلبه می‌کردند، پس خوب می‌شد اگر خدا را هم در جناح خودشان می‌داشتند (حتی اگر جزو «خداناباور»ها بودند!)

[به این ترتیب بود که] هم دیوید بن‌گوریون و هم دوست نزدیک و همکارش ییتزحاک بن‌زِوی³ (کسی که به‌همراه بن‌گوریون، جناح سوسیالیست صهیونیست را در فلسطین رهبری می‌کرد و بعدها دومین رئیس‌جمهور اسرائیل شد) از وعده‌ی کتاب مقدس به‌عنوان مهم‌ترین توجیه‌گر استعمار فلسطین استفاده کردند.^*

_________________________________________________________

1. Moshe Bellinson, “Rebelling Against Reality”, in The Book of Second Aliya, Tel Aviv: Am Oved, 1947, p. 48. (text in Hebrew)

این کتاب بزرگترین مجموعه‌ی منتشرشده درخصوص خاطرات، نامه‌ها و مقالات مربوط به علیای دوم است.

2. Yona Hurewitz, “From Kibush Ha-Avoda to Settlement”, in The Book of Second Aliya, Tel Aviv: Am Oved, 1947, p. 210

3. Yitzhak Ben-Zvi

* ایلان پاپه. 10 غلط مشهور دربارة اسرائیل. مترجم: وحید خضاب. انتشارات کتابستان معرفت، 1398.

یک تیر و دو نشان

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

هرتزل احتمالاً سکولاتر از رهبرانی بود که جانشین او شدند. این پیغمبر جنبش صهیونیسم، برای سرزمین موعود صهیون، به‌صورت جدی جایگزین‌هایی جز فلسطین را هم در نظر گرفته بود (مثلاً اوگاندا). او حتی به نقاط دیگری در آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی و آذربایجان هم نظر داشت.¹

با مرگ هرتزل در سال 1904، و ظهور جانشینانش، صهیونیسم به‌عنوان هدف بر روی فلسطین تمرکز کرد و کتاب مقدس حتی نسبت به گذشته چیز کاراتر و ارزشمندتری برای اثبات حق الهی یهودیان بر این سرزمین گردید. این تمرکز تازه بر روی فلسطین به‌عنوان تنها قلمرویی که صهیونیسم می‌تواند در آن‌جا محقق شود، رویکردی که از سال 1904 به بعد آغاز شد، از سوی قدرت روبه‌رشد صهیونیسم مسیحی در بریتانیا و اروپا تقویت می‌شد. الهیات‌پژوهانی که کتاب مقدس را بررسی کرده و باستان‌شناسان انجیلی که در «سرزمین مقدس» حفاری کرده بودند، از سکونت یهودی‌ها استقبال کردند، چراکه این مسأله تأییدی بود بر اعتقاد مذهبی آن‌ها مبنی بر این‌که «بازگشت یهودیان» خبردهنده و پیش‌درآمد وعده‌ی در حال آشکار شدن خداوند درباره‌ی آخر‌الزمان است. [از دید این افراد] بازگشت یهودی‌ها، پیش‌قراول بازگشت «مسیح» و رستاخیز مردگان بود. و این باور رمزآلود مذهبی، کمک شایانی به پروژه‌ی صهیونیست‌ها برای استعمار فلسطین کرد.²

در هر حال، در پس‌زمینه‌ی این دیدگاه‌های مذهبی، همان احساسات یهودستیزانه‌ی مرسوم [اروپایی] خوابیده بود. هل دادن جوامع یهودی به‌سمت فلسطین فقط یک وظیفه‌ی دینی [برای مسیحیان منتظر بازگشت مسیح] نبود، بلکه به ایجاد یک اروپای خالی از یهودی‌ها هم کمک می‌کرد. بنابراین، این از دو جنبه برای آن‌ها سودمند بود: اروپا را از یهودی‌ها خالی می‌کرد، و در عین حال [یاری‌گر] اجرای طرح الهی بود، مبنی بر این‌که بازگشت دوباره‌ی مسیح باید با بازگشت یهودی‌ها به فلسطین (و در پی آن، یا تغییر کیش آن‌ها به مسیحیت یا سوختنشان در آتش جهنم در صورت نپذیرفتن مسیحیت) تسریع می‌شد.^*

_________________________________________________________

1. یک بحث خوب درباره‌ی این گزینه‌ها[ی جایگزین فلسطین] را می‌توانید در این منبع بیابید:

Adam Rovner, In the Shadow of Zion: Promised Lands Before Israel, New York: NYU Press, 2014.

2. یک خلاصه‌ی عالی از این دیدگاه را به‌همراه ارجاعات مکفی، در این منبع می‌یابید:

Stephen Sizer, “The Road to Balfour: Thr History of Christian Zionism”, balfourproject.org.

* ایلان پاپه. 10 غلط مشهور دربارة اسرائیل. مترجم: وحید خضاب. انتشارات کتابستان معرفت، 1398.

اختراع یک ملّت

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

بعضی [پژوهشگران] وجود دارند که می‌پرسند آیا یهودی‌هایی که به‌عنوان افراد صهیونیست، پس از سال 1918 در فلسطین ساکن شدند واقعاً نوادگان همان یهودی‌هایی هستند که 2000 سال پیش از آن توسط امپراطوری روم از فلسطین تبعید شده بودند؟

شک و تردیدهای عمومی درخصوص این مطلب توسط آرتور کوستلر¹ (1983-1905) آغاز شد که در سال 1976، «قبیله‌ی سیزدهم» را نوشت و در این کتاب، این نظریه را مطرح کرد که ساکنین یهودی حال حاضر فلسطین، بازماندگان «خزر»ها هستند؛ یک قوم ترک‌تبار قفقازی که در قرن هشتم میلادی به یهودیت گرویدند و بعدها به‌اجبار به‌سمت غرب حرکت کردند.²

دانشمندان اسرائیلی از آن زمان تا کنون تلاش کرده‌اند تا ثابت کنند ارتباطی ژنتیکی بین یهودی‌های ساکن در فلسطین در دوران روم و یهودی‌های امروز فلسطین وجود دارد. با این وجود، تردیدها در این خصوص همچنان تا امروز هم ادامه دارد.

اما تحلیل‌های جدی‌تر [که نتایج مهم‌تری دربردارد] از سوی پژوهشگران کتاب مقدس صورت گرفته که تحت تأثیر و نفوذ صهیونیسم نبوده‌اند، کسانی نظیر کیت وایتلم³، تامس تامپسن⁴، و پژوهشگر اسرائیلی ایزراعل فینکلستین⁵. این دانشمندان همگی با تلقی کردن کتاب مقدس به‌عنوان یک گزارش حقیقی، با هر درجه از اهمیت، مخالفند.⁶

وایتلم و تامپسن حتی درخصوص وجود چیزی شبیه به یک ملت در دوران روایت‌شده در کتاب مقدس هم تردید کرده و مانند دیگر [دانشمندان همفکر خود]، از نظر علمی به آن‌چه «اختراع اسرائیل مدرن» می‌خوانند انتقاد می‌کنند و آن را کار الهیات‌پژوهان مسیحی طرفدار صهیونیسم می‌دانند.

آخرین و به‌روزترین بررسی شالوده‌شکنانه درخصوص این نظریه از سوی شلومو سند در دو کتاب او با نام‌های «اختراع ملت یهود» و «اختراع سرزمین اسرائیل» مطرح شده است.⁷

من به این تلاش‌های پژوهشی ادای احترام و تقدیر می‌کنم. اما در هر حال فکر می‌کنم این‌ها از نظر سیاسی اهمیت کمتری نسبت به فرضیه‌ای دارد که وجود فلسطینی‌ها را انکار می‌کند (اگرچه این‌ها، متمم آن فرضیه‌ها هستند). ملت‌ها حق دارند که خودشان را اختراع کنند، مثل بسیاری از جنبش‌های ملی که در آغاز شکل‌گیری خودشان چنین کاری کردند. ولی مشکل در صورت حاد می‌شود که روایت پیدایش ملت، منجر به پروژه‌های سیاسی از قبیل قتل‌عام [یک ملت دیگر]، پاکسازی نژادی و ظلم و ستم شود.^*

_________________________________________________________

1. Arthur Koestler

2. این کتاب با این عنوان مجدداً منتشر شده است:

Arthur Koestler, The Khazar Empire and Its Heritage, New York: Random House, 1999.

3. Keith Whitelam

4. Thomas Thompson

5. Israel Finkelstein

6.

- Keith Whitelam, in The Invention of Ancient Israel, London and New York: Routledge, 1999.

- Thomas L. Thompson, in The Mythical Past: Biblical Archaeology and Myth, London: Basic Books, 1999.

7. Shlomo Sand, The Invenion of the Jewish People, and The Invention of the Land of Israel: From Holy Land to Homeland, London and New York: Verso, 2014.

* ایلان پاپه. 10 غلط مشهور دربارة اسرائیل. مترجم: وحید خضاب. انتشارات کتابستان معرفت، 1398.

بین دو تا پنج درصد

 

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

وقتی عثمانی‌ها به فلسطین رسیدند، با جامعه‌ای روبه‌رو شدند که اکثرشان مسلمان سنی و روستانشین و عرب‌زبان بودند، در کنار یک اقلیت نخبه‌ی شهرنشین. کمتر از پنج درصد جمعیت فلسطین را یهودی‌ها تشکیل می‌دادند و احتمالاً ده تا پانزده درصد جمعیت هم مسیحی بودند. چنان‌که یوناتان مندل در توضیح این مطلب می‌نویسد:

«درصد دقیق یهودی‌ها[ی ساکن فلسطین] تا پیش از ظهور صهیونیسم، روشن نیست. در هر حال، این رقم احتمالاً چیزی بین دو تا پنج درصد بوده است. طبق اسناد دوره‌ی عثمانی، کل جمعیت ساکن در جایی که امروزه اسرائیل/فلسطین خوانده می‌شود، در سال 1878، 462465 نفر بودند. از این تعداد، 403795 نفر (یعنی 87 درصد) مسلمان، 43659 نفر (یعنی ده درصد) مسیحی و 15011 نفر (یعنی سه درصد) یهودی بوده‌اند.»^1*

_________________________________________________________

1. Yonatan Mendel. The Creation of Israeli Arabic: Political and Security Considerations in the Making of Arabic Language Studies in Israel. Palgrave Macmillan, 2014

* ایلان پاپه. 10 غلط مشهور دربارة اسرائیل. مترجم: وحید خضاب. انتشارات کتابستان معرفت، 1398.