«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

تفاوت بین ساکن شدن در کنار مردم بومی با این‌که در یک کلام آن‌ها را [از خانه‌شان] بیرون کنی و آن‌جا ساکن شوی، همان موقع که فیلسوف یهودی مارتین بوبر1 از مهاتما گاندی خواست تا از پروژه‌ی صهیونیسم حمایت کند، از سوی او مورد اشاره قرار گرفت. در سال 1938 بن‌گوریون از بوبر خواست تا به برخی شخصیت‌های معروف روحانی فشار بیاورد که به‌صورت عمومی از صهیونیسم حمایت کنند. آن‌ها حس کرده بودند که به‌دست آوردن تأییدیه‌ای از طرف گاندی، به‌عنوان رهبر یک جنبش مسالمت‌آمیز مبارز علیه امپریالیسم، به‌شدت مفید خواهد بود و می‌خواستند از احترامی که گاندی برای بوبر قائل بود، برای نفوذ به او و رسیدن به خواستشان استفاده کنند.

اظهارنظر اصلی گاندی درخصوص فلسطین و مسأله‌ی یهود در سرمقاله‌ای که در 11 نوامبر 1938 [20 آبان 1317] درست در میانه‌ی شورش بزرگ فلسطینیان بومی علیه سیاست‌های حکومت بریتانیا در حمایت از صهیونیسم، در نشریه‌ی [هفتگی] هاریجان2 منتشر و به‌صورت گسترده‌ای پخش گردید، بیان شد.

گاندی مقاله‌اش را با بیان این صحبت آغاز کرده بود که از صمیم قلب با یهودی‌ها همدلی دارد، کسانی که به‌عنوان یک ملت برای قرون [متوالی] در معرض رفتارهای غیرانسانی و آزار و اذیت بوده‌اند، اما در ادامه اضافه کرده بود: «اما همدلی من [با یهودی‌ها] باعث نمی‌شود چشمم الزامات عدالت را نبیند. اشک ریختن برای وطن ملی یهودی‌ها آن‌قدری برای من جذابیت ندارد. [یهودی‌ها] در کتاب مقدس و در آن سخت‌کوشی که پس از بازگشت به فلسطین نشان داده‌اند، دنبال جواز این مسأله گشته‌اند. [اما] چرا آن‌ها نباید مانند دیگر مردم روی زمین، کشوری را وطن خود قرار دهند که در آن به دنیا آمده‌اند و روزیشان را از آن به‌دست می‌آورند؟»3

بنابراین می‌بینیم که گاندی منطق بسیار بنیادین صهیونیسم سیاسی را زیر سؤال برده و ایده‌ی تشکیل دولت یهودی در سرزمین موعود را با متذکر شدن این نکته که «فلسطین در دریافت کتاب مقدس یک محل مشخص جغرافیایی نیست»، رد کرده است.

به این ترتیب، گاندی پروژه‌ی صهیونیسم را هم به‌دلیل سیاسی و هم به‌دلایل مذهبی رد کرده بود. تأیید و پشتیبانی این پروژه از سوی حکومت بریتانیا هم خود عاملی بود که باعث می‌شد گاندی بیش از پیش نسبت به صهیونیسم رویگردان شود. او هیچ شک و تردیدی نداشت که فلسطین متعلق به چه کسی است:

«فلسطین به عرب‌ها تعلق دارد، به‌همان معنا که انگلیس به انگلیسی‌ها یا فرانسه به فرانسوی‌ها متعلق است. این اشتباه و غیرانسانی است که یهودی‌ها را به عرب‌ها تحمیل کنیم .... قطعاً این جنایتی علیه انسانیت خواهد بود که آن‌قدر [تعداد و نسبت جمعیتی] عرب‌های سرسخت کاهش داده شوند که بشود بخشی از فلسطین یا کل آن را به‌صورت وطن ملی به یهودی‌ها تحویل داد.»4*

_________________________________________________________

1. Martin Buber

2. Harijan

3. نقل‌شده در:

Jonathan K. Crane, “Faltering Dialogue? Religious Rhetoric of Mohandas Gandhi and Martin Buber”, Anaskati Darshan, 3:1 (2007), pp. 34-52.

همچنین رجوع کنید به:

K. Ramakrishnan, “Mahatma Gandhi Rejected Zionism”, The Wisdom Fund, August 15, 2001.

در این نشانی:

twf.org

4.  نقل‌شده در:

Avner Falk, “Buber and Gandhi”, Gandhi Marg, 7th year, October 1963, p. 2.

پایگاه‌های اینترنتی فراوانی از قبیل «آرشیو گاندی» (Gandhi Archives) وجود دارند که در آن‌ها هم متن کامل این صحبت‌ها درج شده است.

* ایلان پاپه. 10 غلط مشهور دربارة اسرائیل. مترجم: وحید خضاب. انتشارات کتابستان معرفت، 1398.