عوارض جانبی

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

مصرف بسیاری از داروها و شاید همه‌ی آن‌ها ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. نوع این عوارض و شدت بروز آن‌ها در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد. سؤال این است که یک پزشک هنگامی که یک دارو را برای بیمار تجویز می‌کند، چگونه باید در ارتباط با توضیح عوارض جانبی آن برای بیمار عمل کند؟ از یک سو برخی معتقدند که بیان عوارض جانبی دارو می‌تواند ناخودآگاه در بیمار نگرانی و انتظار بروز عوارضی را ایجاد کند که ممکن است به‌طور معمول اصلاً در وی ظاهر نشود. این نگرانی و انتظار ممکن است حتی سبب ظهور واقعی یا توهمی برخی عوارض، در اثر تلقین شود. در سوی دیگر، چنانچه بیمار از عوارض جانبی دارو آگاهی نداشته باشد، ممکن است حتی بروز برخی عوارض خفیف و نه‌چندان آسیب‌زا،‌ وی را دچار نگرانی شدید و حتی حالت خودبیمار‌انگاری کند. این موارد هنگامی‌که بیماری فرد در زمینه‌های روحی و روانی باشد، احتمالاً حساسیت بیشتری خواهند داشت. مشخص است که حالت مطلوب این است که پزشک یا درمانگر بتواند آگاهی و نظارت دائم بر احوال بیمار داشته باشد تا از نوع و میزان بروز عوارض جانبی آگاه شود و اقدام مقتضی را انجام دهد و یا این‌که آن‌قدر به احوال و سوابق بیمار و وضعیت و ویژگی‌های روحی و روانی او آگاهی داشته باشد که بداند کدام‌یک از دو رویکرد فوق درباره‌ی توضیح عوارض جانبی دارو می‌تواند برای بیمار مفیدتر باشد. اما روشن است که تحقق هر دو حالت اخیر، با دشواری زیادی مواجه است.

کدام طبیب و درمانگر است که برای درمان بیماری‌های انسان در زندگی شرایط مطلوب را داشته باشد که درمانش آدمی را گرفتار عوارض جانبی بدتر از بیماری نکند؟