«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
«... تو کارهایی را که انجام می‌دهی تحلیل کن تا دیگر دنبال این نگردی که آیا عمل از علم برمی‌خیزد یا از ایمان؟ که عمل از علم و ایمان و تمرین تو برمی‌خیزد. ولی در هر حال با تمامی علم و ایمان و تمرین، این انسان، آزاد است و می‌تواند عصیان کند و می‌تواند چشم بپوشد.
تنها عالِم نیست که با علمِ به مضرّات مشروب آن را می‌نوشد، که مؤمن هم مبتلا می‌شود و عصیان می‌کند، که انسان می‌تواند کافر شود و می‌تواند حتی با وجود یقین چشم بپوشد.(1) همان‌طور که می‌تواند شاکر باشد و حتی با احتمال و گمان به اطاعت برخیزد، که در آن آیه آمده نماز بزرگ است مگر بر کسانی که خشوع پیدا کرده‌اند و این‌ها کسانی هستند که :«الَّذینَ یَظُنُّونَ اَنَّهُم مُلاقُوا رَبِّهِم و اَنَّهُم اِلیهِ راجِعُون(2)»؛ با گمان، نه یقین، که با گمان به لقاء خدا و بازگشت به سوی او به خشوع و به عمل رسیده‌اند. در حالی که فرعون‌ها با یقین به انکار برمی‌خواستند که: «جَحَدُوا بِها وَ استَیقَنَتها اَنفُسهُم ظُلماً و علوّاً(3)». و عامل این انکار، یکی تجاوز و ظلم و دیگری علوّ و قدرت‌خواهی بود.
انسان در هر مرحله می‌تواند چشم بپوشد و شیطان در هر مرحله می‌تواند وسوسه کند. اما اگر چشم نپوشید او را کمک می‌کنند و اگر وسوسه نشد او را جلوتر می‌آورند.
...
با رشد معرفت، نیت‌ها و غایت‌ها و هدف‌های انسان هم از سطح «عشق به بهشت» و «ترس از آتش» به «قرب» و «لقا» و «رضوان» او می‌رسد.
و از همین‌جا است که عمل‌ها به مراحل عالی خود می‌رسند و با این‌که دو نفر یک عمل را آورده‌اند، نتیجه‌های متفاوتی به دست می‌آورند.
...
گاهی یک عمل، عمل خوبی است، ولی در هنگام خوب و در جایگاه خوبی مصرف نشده و در جایگاهِ صلاحیت خود ننشسته است. با این‌که عمل خوبی است، حسنه است، ولی صالحه نیست و آن رفعتی را که توقع هست نمی‌آورد، که خدا عمل صالح را بالا می‌برد.(4)»*
_________________________________________________________________________
1. «وَ جَحَدُوا بِها وَ استَیقَنَتها اَنفُسهُم ظُلماً و علوّاً». (نمل، 14).
2. بقره، 46.
3. نمل، 14.
4. «اِلَیهِ یَصعَدُ الکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ العَمَلُ الصّالِحُ یَرفَعُهُ». (فاطر، 10).
* علی صفایی حائری، درسهایی از انقلاب/ دفتر اول: انتظار. انتشارات لیله‌القدر، 1390.
پی‌نوشت: سال نو و اعیاد مبارک! ان‌شاءالله از خیرات و برکات سال جدید بهره‌ی بسیار بگیرید!
