چرا محرومم؟ :: مثل دال

«بسم الله الرّحمن الرّحیم»

شاید کم پیش نیامده باشد که به ذهنم رسیده که چرا از بسیاری از خواسته‌ها و خواستنی‌ها، حتی آن‌ها که ظاهری معنوی دارند، بازمانده‌ام. چرا پله‌ای بالا نمی‌روم و تکانی نمی‌خورم. غیر از این‌که در چنین مواردی ممکن است گرفتار مقایسه‌ی موقعیت‌ها به‌جای بررسی سعی‌ها و جهت‌ها بوده‌ام، پاسخ دیگری را هم در کتاب شرحی بر دعاهای روزانه حضرت زهرا (س) استاد صفایی حائری یافتم. ان شاء الله برای دوستان هم مفید باشد!

***

«اگر نمود و ظهور رحمت حق را فهمیدیم، بحث بعدی خزائن رحمت است، همان گنجینه‌های مستمری است که وجود دارد، همان معرفت و عنایت‌هایی است که در لحظه لحظه و روزهای ما پنهان شده و ما از آن‌ها غافلیم و باید آن‌ها را بشناسیم و از آن‌ها بیاموزیم، محبت‌ها و عنایت‌هایی که محدود نمی‌باشند و حتی در رنج‌ها جلوه کرده‌اند. این‌طور نیست که حتماً پیراهن نو داشته باشی؛ چه بسا پیراهنت پاره شود و یا از بین برود.

...

گفتم اندازه‌های او به‌اندازه‌ی شکر من و سعه‌ی وجودی من و صدر و گشایش دست‌های من است. چون وقتی فقیر و محدودم و نمودهای رحمت او را جمع‌آوری نکرده‌ام، چه‌طور گنجینه‌هایش را به‌دست خواهم آورد؟!

در تعبیر خیلی دقیق و لطیف، در روایت آمده: «با شکری که از اوایل نعمت می‌کنی، اواخر نعمت را به دام انداز¹»؛ یعنی رفتار و برخورد تو در شروع، با نعمت به‌گونه‌ای باشد که انتهایش را به‌دست آوری و نعمت برایت باقی بماند و مستدام. درست مثل شکارچی که به شکار پرنده‌ها می‌رود که اگر دقت نکند و تیر خطایی بیندازد، تمامی آن‌ها می‌پرند و شکارش بر باد رفته است. پس، اندازه‌های او بر اساس اندازه‌های من است و محدودیت من است که محرومیتم را به‌وجود می‌آورد، وگرنه اگر همین‌طور ببخشند، من غرق می‌شوم؛ از او کم نمی‌آید؛ «کیف ینقص مُلکٌ اَنَا قیّمه²».

این‌ها حرف‌هایی نیست که به سادگی بشود از آن‌ها گذشت، خیلی جای تأمل دارد. در این جمله آمده: «و عزّتی و جلالی و ارتفاعی علی عرشی لاَقطعنّ امل کلّ مؤمّلٍ غیری³»؛ می‌گوید: امید هر کس را که به‌غیر من دل ببندد، قطع می‌کنم و می‌بُرم و بعد بیان می‌کند: «اگر همه از من بخواهند و به هر یک به‌اندازه‌ی تمامی آن‌هایی که خواسته‌اند ببخشم، از مُلک من کم نخواهد شد و کم نمی‌آید».

حتی در روایت آمده که یک عنایتی که شده، اگر بگویید، از دست خواهید داد؛ یعنی خود گفت‌وگوها، خود دل سوزاندن‌ها و به چشم و رخ کشیدن‌ها، درِ رحمت را می‌بندد و آدمی را محروم می‌کند. پس قَدَر و اندازه‌های او یک نکته بود.

نکته‌ی دیگر، علم و آگاهی و احاطه‌ی اوست بر تمام هستی، که خزائن رحمتش و گنجینه‌هایش، همه یک‌جا از ازل تا ابد در حضور اوست و این فتح و گشایش مستمر برای کسی است که قدَر و علم با او هماهنگ شده است.»^*

ابتلای به حالت‌ها و محرومیت‌ها و محدودیت‌ها